Miguel De Cervantes

«Donec eris felix, multos nuberablis amicos, tempora si fuerint nubila, solus eris…»

Κάτων

Νομίζω πως το πιο ωραίο βιβλίο που έχω διαβάσει ποτέ, είναι ο Δον Κιχώτης του Θερβάντες. Έτσι κι αλλιώς, είναι ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία του κόσμου, όλων των εποχών, ένα βιβλίο που πρωτοτυπώθηκε στη Μαδρίτη τον Ιανουάριο του 1605 με τον τίτλο El Ingenioso Hidalgo Do Quixote De La Mancha.

Κι από τότε μέχρι σήμερα, ο ρομαντικός τρελός ιππότης, ο διασημότερος όλων των ιπποτών, καβάλα στο άλογο του τον Ροσινάντε, μαζί με τον πραγματιστή και άξεστο σύντροφο του, τον Σάντσο Πάντσα (πάνω στο γαϊδουράκι του), ζουν τις πανέμορφες περιπέτειες τους μέσα στις σελίδες αυτού του αριστουργήματος της Φανταστικής Λογοτεχνίας.

Ο Αλόνσο Κιχάνο από τη Μάντσα, ένας αθεράπευτα ρομαντικός ξερακιανός γέροντας, μισότρελος από τη συνεχή ανάγνωση ιπποτικών μυθιστορημάτων, ρομάντζων και παραμυθιών, αποφασίζει να αναβιώσει τον ιπποτικό θρύλο και ξεκινά καβάλα στο ψωριάρικο άλογο του, ντυμένος με την τενεκεδένια πανοπλία του και τα αληθινά όπλα του, για να πολεμήσει το Κακό όπου το βρει, να υπερασπίσει το δίκαιο και τους αδύναμους, και να κερδίσει μ’ αυτόν τον τρόπο την καρδιά της Δουλτσινέας του, που ποτέ του δεν την έχει δει.

Μαζί με έναν χωριάτη, που τον μετατρέπει σε πιστό του υπηρέτη, τον καλοκάγαθο αλλά και κουτοπόνηρο Σάντσο Πάντσα, που τον ακολουθεί όπου πηγαίνει καβάλα στο γαϊδουράκι του, θα καταδυθεί στις πιο απίθανες περιπέτειες.

Βήμα προς βήμα, μέσα από κωμικές και ταυτόχρονα τραγικές ή επικές καταστάσεις, θα αρχίσει να χάνει κάθε επαφή με την πραγματικότητα και να μπαίνει όλο και πιο βαθιά μέσα στο όνειρο, στο δικό του όνειρο, μετατρέποντας όλα τα στοιχεία της καθημερινής ζωής σε στοιχεία του ονείρου του. Τελικά, μέσα από όλα αυτά, θα γίνει αληθινός ιππότης, και βέβαια από τότε δεν θα μπορεί να υπάρξει ιπποτικός θρύλος χωρίς τη σκιά του Δον Κιχώτη μέσα του.

Μπορεί οι τόποι των περιπλανήσεων του να είναι στην πραγματικότητα τα πεδία του ονείρου, αλλά σ’ αυτόν τον «απογοητευτικό σύγχρονο κόσμο», (όπως συχνά τον αποκαλεί ο Θερβάντες, αναφερόμενος φυσικά στον 17ο αιώνα), οι περιπλανήσεις αυτές φαίνεται ότι έγιναν στις περιοχές της Καστίλης Λα Μάντσα, τις σχεδόν ερημικές εκτάσεις νοτιοανατολικά της Μαδρίτης, που είναι και οι πιο αραιοκατοικημένες περιοχές της Ισπανίας.

Όλα ξεκινούν στο χωριό της γέννησης του, την Αρμασίγια Ντε Άλμπα, εκεί που ο Δον Κιχώτης πρωτοείδε το φως – και στη διήγηση του βιβλίου αλλά και στην πραγματικότητα: γιατί ο Θερβάντες έγραψε τα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου, έγκλειστος στη φυλακή αυτού του χωριού, την Κάσα Μεδράνο, που φυσικά υπάρχει μέχρι σήμερα εκεί και προσελκύει πολλούς επισκέπτες.

 Εκεί κοντά, στέκει και το χωριό Πουέρτο Λάπιθε, ένα πολύ σημαντικό μέρος, γιατί στο μικρό του πανδοχείο, τ ο Λα Βέντα Ντε Πουέρτο Λάπιθε, ο Δον Κιχώτης χειροτονήθηκε ιππότης από τον άξεστο πανδοχέα του, που φυσικά ο Κιχώτης τον θεωρούσε ευγενή οικοδεσπότη κάποιου πύργου – και παρ’ όλο που οι θαμώνες αποφάσισαν να του στήσουν τη φάρσα του ιπποτικού χρίσματος, ο Κιχώτης χρίζεται στ’ αλήθεια ιππότης, τουλάχιστον για όσους μπορούν να το καταλάβουν αυτό.

 Αυτό το πανδοχείο του 16ου αιώνα, στέκει και σήμερα εκεί, με το ίδιο όνομα και τη μικρή αυλή στην οποία ο Δον Κιχώτης έκανε την «αγρύπνια των όπλων», τη δοκιμασία της μύησης του στα ιπποτικά μυστήρια.

Υπάρχουν δυο χωριά στην Ισπανία, εκεί στην Καστίγιε Λα Μάντσα, που διεκδικούν την πατρότητα των θρυλικών ανεμόμυλων-γιγάντων με τους οποίους πολέμησε ο γενναίος ιππότης. Πρόκειται για τα χωριά Κάμπο Ντε Κριπτόνα και Κονσουέιρα, που διαθέτουν πολλούς παμπάλαιους ανεμόμυλους, και το καθένα τους υποστηρίζει μαχητικά ότι ο Κιχώτης πολέμησε με τους δικούς του ανεμόμυλους. Στην περίπτωση της Κονσουέιρα μάλιστα, οι ντόπιοι έχουν βαφτίσει τους ανεμόμυλους της με ονόματα παρμένα από το θρυλικό μυθιστόρημα.

 Το χωριό της πανέμορφης άγνωστης Δουλτσινέας, ήταν το Τομπόσο, και το σπίτι της -που υποτίθεται ότι είναι ένα χωριατόσπιτο του 16ου αιώνα που στέκει ακόμη εκεί- έχει μετατραπεί σε μουσείο (αν και δεν μπορώ να φανταστώ τί μπορεί να εκθέτει), ενώ το χωριό επίσης φιλοξενεί και μιά βιβλιοθήκη Θερβάντες, όπου φυλάσσονται οι σπανιότερες εκδόσεις του Δον Κιχώτη (σημειώστε ότι στο βιβλίο, οι άξεστοι ντόπιοι δεν φέρθηκαν καθόλου καλά στον δύστυχο ιππότη).

 Τέλος πάντων, απ’ ότι φαίνεται η αληθινή Δουλτσινέα λεγόταν Αλόνσα Λορέντσο, και ο Δον Κιχώτης της έδωσε το πασίγνωστο όνομα της «Δέσποινας των Λογισμών του»: Δουλτσινέα Ντελ Τομπόσο, που στην ουσία σημαίνει «Δέσποινα του Τομπόσο» (που μας φέρνει στο νού την Παρθένο Μαρία, στο όνομα της οποίας συχνά έκαναν τους άθλους τους οι ιππότες). Επίσης, είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια της αναζήτησης της στο μέρος αυτό, ο Σάντσο στήνει μια φάρσα στον Κιχώτη και του παρουσιάζει για Δουλτσινέα μιά άκομψη χωριατοπούλα, και ο κακόμοιρος ιππότης μας δυστυχεί πιστεύοντας ότι κάποιος έκανε μάγια στην ονειρική πριγκίπισσα του.

Ανεξάντλητες οι περιπέτειες του Δον Κιχώτη, το ίδιο και οι συμφορές στις οποίες πέφτει: Τον χρίζουν βασιλιά των αθλίων και του τρυπούν τα πλευρά, του σπάζουν τα δόντια, τον χλευάζουν και τον κοροϊδεύουν, διασκεδάζουν εις βάρος του ξεγελώντας τον (κι αυτός καλοκάγαθα μεταφράζει αλλιώς τα πειράγματα τους), τον κλειδώνουν σ’ ένα κλουβί και τον τριγυρίζουν στα χωριά, πολεμά σαν αληθινός ιππότης εναντίον των πιο παράδοξων εχθρών: ανεμόμυλους, κατσίκια, ανύποπτους διαβάτες, τσουβάλια, βαρέλια, παράθυρα, κάρα, βόδια, αχυρώνες, πανδοχείς και αγρότες, μέθυσους και πόρνες.

 Συναντά άλλους «ιππότες», «δούκες» και «βασιλιάδες», «πριγκίπισσες» και «κοντέσες», Μαυριτανούς, δαίμονες, ξωτικά, φαντάσματα, κουρείς και οδοντίατρους, προδότες και βλάσφημους. Ακούει απίστευτες ιστορίες, δράματα ερωτευμένων ζευγαριών, θαλασσινά κατορθώματα, τρομακτικές διηγήσεις, ακούει πονεμένες εξομολογήσεις και προσπαθεί να βοηθήσει κάθε αδύναμο και κατατρεγμένο.

 Αυτός και ο Σάντσο γίνονται θύμα απίστευτων φαρσών, κάποιοι τους δένουν τα μάτια πείθοντας τους ότι πετούν στο διάστημα μέσα σ’ ένα ξύλινο διαστημόπλοιο, άλλοι ξεγελούν τον Κιχώτη ότι θα συναντήσει τον Μάγο Μέρλιν, ή διορίζουν τον Σάντσο βασιλιά ενός άγνωστου νησιού στην κεντρική (!) Ισπανία. Στο τέλος ο Δον Κιχώτης, επιστρέφει απογοητευμένος στο μικρό χωριό του, όπου και πεθαίνει άρρωστος από τα βάσανα και τις κακουχίες που πέρασε, αποκηρύσσοντας το ιπποτικό ιδεώδες.

 Κι από τότε, όπως μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κανείς, ο Μύθος αναμιγνύεται με την Ιστορία, μεταμορφώνοντας την σε κάτι πολύ θαυμαστό: την αέναη καταγραφή των ανθρώπινων πόθων και συναισθημάτων, όπως αυτά εκδηλώνονται στον εξωτερικό κόσμο μέσα από τα συμβάντα της μοίρας. Πιστεύω ακράδαντα ότι όποιος διαβάσει τον Δον Κιχώτη, δεν θα μπορέσει ποτέ ξανά να αμφισβητήσει την αλήθεια που κρύβουν όλα τα παραμύθια. Όπως γράφει και ο Θερβάντες (Μέρος Α’, κεφ.9):

 «…η Αλήθεια, που μητέρα της είναι η Ιστορία, η ανταγωνίστρια του Χρόνου, η παρακαταθήκη των πεπραγμένων, ο μάρτυς του παρελθόντος, το παράδειγμα και η συμβουλή για το παρόν, η προειδοποίηση για το μέλλον, αιώνια μεταμφιεσμένη σε ανθρώπινες διηγήσεις…»

Το σπίτι στο οποίο γεννήθηκε ο Θερβάντες πριν από 450 χρόνια, στέκει ακόμη στο χωριό Αλκάλα Ντε Ενάρες, και έχει μεταμορφωθεί σ’ ένα μικρό μουσείο. Εκεί μπορεί κανείς να δει και την μοναδική πένα-φτερό με την οποία γράφηκε το πολυσέλιδο αυτό έργο, που ο θρύλος λέει ότι τη χάρισε στον Θερβάντες ένας Μαυριτανός Αλχημιστής. Το βιβλίο γράφτηκε σε δύο μέρη, εν μέσω μεγάλων κακουχιών και περιπετειών του συγγραφέα του. Το πρώτο παρουσιάστηκε το 1605 και το δεύτερο το 1615, και μεταφράστηκε σχεδόν αμέσως σε πολλές γλώσσες, με πρώτη τα αγγλικά γύρω στο 1612, απ’ όπου και ίσως οφείλει την παγκόσμια φήμη του.

Ξέρω ελάχιστους ανθρώπους που έχουν διαβάσει στ’ αλήθεια τον Δον Κιχώτη. Είναι από εκείνα τα βιβλία που όλοι λένε ψέματα ότι τα έχουν διαβάσει, γιατί είναι κλασσικά. Είναι μια ιστορία που την ξέρουν με δυο λόγια, την έχουν ακουστά, κι αυτό είναι όλο. Όμως απολύτως κανείς από τους ανθρώπους που εγώ έχω συναντήσει, δεν ξέρει τίποτε για τον Θερβάντες, τον μεγάλο συγγραφέα του βιβλίου. Έτσι, αποφάσισα σ’ αυτές τις σελίδες να διηγηθώ εγώ την ιστορία του.

 Ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει πως η ζωή του Θερβάντες ήταν πιο πολυτάραχη και γοητευτική απ’ αυτήν του Δον Κιχώτη. Παρ’ όλο που καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια, είχε πάρα πολλές οικονομικές δυσκολίες που τον ανάγκασαν να δουλέψει σκληρά μέχρι τα γηρατειά του. Ο Θερβάντες πρέπει να είναι το πρότυπο του περιπετειώδη ανθρώπου (απ’ όσο ξέρω, μόνο ο Λοχαγός Σερ Ρίτσαρντ Μπέρτον ίσως τον ξεπερνά σ’ αυτό):

 Συγγραφέας, στρατιώτης, ναυτικός, φιλόσοφος, εξερευνητής και πολεμιστής, περιηγητής και μυστικιστής, σπουδάζει φιλοσοφία στη Σαλαμάνκα, διατελεί καμαριέρης ενός επισκόπου στη Ρώμη, μονομαχεί με πολλούς αντιπάλους, σε μια μάχη είχε χάσει το αριστερό του χέρι (γεγονός που ερμηνεύεται ως υψηλά μυητικό από τους μελετητές του αποκρυφισμού). Αιχμαλωτίστηκε για πέντε ολόκληρα χρόνια από τους Άραβες, φυλακισμένος στο Αλγέρι, απόπειρες απόδρασης και κυνηγητά, εξορίες και εντάλματα συλλήψεως, βλέπει δεκάδες φορές τον Χάρο με τα μάτια του.

 Λαμβάνει μέρος σε εκστρατείες εναντίον των Τούρκων στην Κύπρο, στην Πύλο και στην Κέρκυρα, πολεμά στην Ναυμαχία της Ναυπάκτου, κάνει πολλά παιδιά, γυρίζει όλη την Ισπανία ως φοροεισπράκτορας και τελικά εξαιτίας ενός λάθους φυλακίζεται πάλι… Του αρέσει το θέατρο, η μουσική, μελετά την Αλχημεία, την Καμπάλα, τους ιπποτικούς μύθους, την αρχαία και νέα ποίηση, τα παράδοξα Γεωγραφικά βιβλία του παρελθόντος και τις παραδόσεις της Ισπανίας και της Αραβίας.

 Κατά τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, ο Θερβάντες ήταν άρρωστος από πυρετούς (που τον βασάνιζαν πολλά χρόνια) και οι συνάδελφοί του δεν ήθελαν να τον αφήσουν να πάρει μέρος στην μάχη, επιμένοντας να μείνει ήσυχος στο εσωτερικό της γαλέρας. Μα αυτός οργίστηκε λέγοντας: «Προτιμώ να πολεμήσω εναντίον των απίστων υπηρετώντας τον Θεό και τον βασιλιά μου και να πεθάνω γι’ αυτούς, παρά να μείνω κάτω από το κατάστρωμα άπραχτος, σαν δειλός…» και παρακάλεσε να τον τοποθετήσουν στην πιο επικίνδυνη θέση.

 Έτσι κι έγινε, και πολέμησε γενναία, παίρνοντας μάλιστα λάφυρο τη σημαία του Αιγυπτιακού στόλου. Σ’ αυτήν τη μάχη δέχτηκε τρεις μπάλες από αρκεβούζιο, δυο στο στήθος και μια στο αριστερό του χέρι, που έμεινε για πάντα άχρηστο. Με υπερηφάνεια έδειχνε σε όλη του τη ζωή το αχρηστεμένο χέρι του και τις πληγές του, που, όπως έλεγε, τις είχε λάβει «στο πιο δοξασμένο γεγονός που είδανε ή θα δούνε ποτέ οι αιώνες…»

 Το Σεπτέμβριο του 1575, καράβια Αλγερινών κουρσάρων χτυπούν το πλοίο του, αιχμαλωτίζουν το πλήρωμα και τον Θερβάντες, και τους οδηγούν στο Αλγέρι. Φυλακίζεται ανάμεσα σε εικοσιπέντε χιλιάδες σκλάβους, στα κάτεργα, σε βασανιστήρια και στις πιο άθλιες συνθήκες που μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους.

Τον Θερβάντες τον πήρε τελικά ο κυβερνήτης του καραβιού που τους είχε αιχμαλωτίσει, ο αρβανίτης πειρατής Νταλί Μαμί. Το καλό παρουσιαστικό του αιχμαλώτου του, η αντρειοσύνη του, ο σεβασμός που του έδειχναν όλοι οι αιχμάλωτοι, καθώς και η μόρφωση και η ευγένεια του, έκαναν τον Μαμί να πιστέψει ότι ο Θερβάντες ήταν κάποιο πολύ επίσημο πρόσωπο από μεγάλο σπίτι, και πως θα μπορούσε να πάρει γι’ αυτόν πλούσια λύτρα.

 Έτσι τον μεταχειριζόταν με μεγάλη σκληρότητα, κρατώντας τον κλειδωμένο και βασανίζοντας τον με φρικτά βασανιστήρια. Κι έτσι, οι φυσικές και ηθικές χάρες του Μιγκουέλ Θερβάντες, και η αναγνώριση που του είχε γίνει από τους πατριώτες του για την ανδρεία και τις υπηρεσίες του, του χρησίμευσαν μόνο για να κάνουν μεγαλύτερα τα βάσανα του.

 Το δυστύχημα ήταν ότι είχε μαζί του και τον αδελφό του, που υπόμενε τα ίδια βάσανα εξαιτίας του. Αποπειράθηκαν δυο φορές να δραπετεύσουν, αποτυχημένα. Τελικά οι γονείς τους στερήθηκαν τα πάντα, έκαναν οικονομίες και εράνους επί δύο χρόνια και κατάφεραν να στείλουν ένα χρηματικό ποσό στο Αλγέρι ως λύτρα για την απελευθέρωση τους. Τα χρήματα όμως επαρκούσαν μόνο για τον ένα από τους δύο, και ο Θερβάντες έστειλε τον αδελφό του στην πατρίδα.

 Συνεννοήθηκαν όμως, μόλις εκείνος έφτανε στην Ισπανία, να έστελνε ένα πλοίο σ’ ένα προκαθορισμένο σημείο, στο οποίο θα έφταναν προηγουμένως ο Θερβάντες και οι σύντροφοι του δραπετεύοντας. Έτσι κι έγινε. Δεκαπέντε απ’ αυτούς με τον Μιγκουέλ αρχηγό, δραπέτευσαν και κρύφτηκαν σ’ ένα σύμπλεγμα από υπόγεια σπήλαια κοντά στην προκαθορισμένη ακτή. Όμως έγινε προδοσία, το πλοίο δεν κατάφερε να προσεγγίσει την παραλία, η σπηλιά πολιορκήθηκε και όλοι τους αιχμαλωτίστηκαν πάλι. Ο Θερβάντες οδηγήθηκε στον αντιβασιλέα όπου δήλωσε: «Κανείς από όλους αυτούς τους Χριστιανούς δεν έχει φταίξει, γιατί εγώ μονάχος ετοίμασα τούτη την απόδραση και τους παρακίνησα να φύγουν. Σ’ εμένα αξίζει μόνο η τιμωρία…»

 Ο αντιβασιλέας θαύμασε την ευγένεια και την ανδρεία του και τους χάρισε τη ζωή. Ο Θερβάντες αποπειράθηκε όμως άλλες δυο φορές να δραπετεύσει, και καταδικάστηκε για την πρώτη απόπειρα σε δύο χιλιάδες ραβδισμούς στην πλάτη (και από τότε καμπούριαζε αισθητά), και για τη δεύτερη απόπειρα καταδικάστηκε σε έξη μήνες αλυσοδεμένος σ’ ένα σκοτεινό υπόγειο.

 Καθ’ όλη τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του, είχε αρνηθεί επίμονα να αλλαξοπιστήσει, σχεδίασε μια επανάσταση των σκλάβων και μια απελευθέρωση του Αλγερίου που απέτυχε, έδινε κουράγιο σε όλους καθημερινά, απάγγελνε ποιήματα στους τραυματίες και έστελνε ενθαρρυντικά ραβασάκια σε όλους τους Χριστιανούς με αποσπάσματα από τα λόγια του Ιησού. Γι’ αυτόν, εκείνα τα πέντε μαρτυρικά χρόνια της σκλαβιάς, ήταν -όπως λέει ο ίδιος- «ένα διαρκές μάθημα υπομονής στη δυστυχία».

 Τελικά, τη στιγμή που τον αλυσόδεναν για να τον πάνε στην Κωνσταντινούπολη και να τον πουλήσουν, έφτασε η είδηση ότι είχαν πληρωθεί τα λύτρα για την απελευθέρωση του. Τα υπέρογκα λύτρα είχαν πληρώσει οι μοναχοί του Τάγματος της Αγίας Τριάδας και η οικογένεια του, σε συνεργασία με διανοούμενους της Μαδρίτης και εμπόρους του Αλγερίου. Στις 24 Οκτωβρίου του 1580, έκανε πανιά μαζί με μερικούς πιστούς συντρόφους του για την πατρίδα του.

  Πάτησε τα ισπανικά χώματα στη Ντένια, νοτίως της Βαλένθιας, δοκιμάζοντας, όπως γράφει ο ίδιος: «…τη μεγαλύτερη από τις χαρές που μπορεί να νιώσει κανείς σ’ αυτήν την εφήμερη ζωή: να φτάσει κανείς, ύστερα από μακρόχρονη μαρτυρική σκλαβιά, σώος στην πατρίδα του. Γιατί δεν είναι στον κόσμο άλλη μεγαλύτερη ευτυχία για τον άνθρωπο, από το να αποκτά τη χαμένη του λευτεριά και να επιστρέφει στη χαμένη του πατρίδα…»

 Οι περιπέτειες του όμως δεν έχουν τελειωμό, το ίδιο και τα βάσανα του, και δυστυχώς χρειάζεται ένα ολόκληρο βιβλίο για να περιγραφούν.

 Ο Δον Κιχώτης, καθώς και τα περισσότερα έργα του μεγάλου συγγραφέα, γράφτηκαν κάτω από τέτοιες συνθήκες, σε φυλακές, βασανιστήρια, περιπλανήσεις, δυστυχίες και κακουχίες.

Το 1613, ενώ γράφει το ποιητικό του έργο Ταξίδι στον Παρνασσό, παίρνει το σχήμα του Τάγματος των Μοναχών του Αγίου Φραγκίσκου, και αργότερα πεθαίνει βαριά άρρωστος και ολομόναχος στις 23 Απριλίου του 1616, σε ηλικία 69 χρονών. Τον έθαψαν με το ένδυμα των μοναχών και με ένα απλό ξύλινο σταυρό στα χέρια, στην εκκλησία των καλογραιών της Αγίας Τριάδος, ενώ μόνο πέντε μοναχοί και δύο καλοί φίλοι του ποιητές, παρακολούθησαν τη σεμνή του κηδεία.

Τον καιρό που η αθανασία χάραζε το όνομα του στις μνήμες όλων των ανθρώπων του κόσμου, η λησμονιά ενός ολόκληρου αιώνα έκρυψε τον τάφο του από τα μάτια των ανθρώπων, κι έτσι η θέση που κρύβονται τα οστά του Μιχαήλ Ντε Θερβάντες Σααβέδρα, δημιουργού του αθάνατου Δον Κιχώτη, παραμένει άγνωστη μέχρι σήμερα. Μόνο ο Δον Κιχώτης έχει μείνει να ψιθυρίζει μέσα στις σελίδες:

«Viva Los Caballeros Andantes»…

Το πάθος θα σε πάει από εκεί που είσαι, εκεί που θέλεις να πας. Αφέσου…

Τίποτε σημαντικό, τίποτε άξιο λόγου, δεν έγινε ποτέ χωρίς πάθος.

  Κάθε φορά που βλέπεις μια επιτυχία, ένα στόχο υλοποιημένο, υπάρχει πίσω της κάποιος που παθιάστηκε με αυτήν την επιτυχία, την έχει ορίσει ως στόχο και έχει δουλέψει με πάθος, χαρά και ενθουσιασμό για να την πετύχει. Θέλεις να αποτύχεις σίγουρα; Αγνόησε αυτό για τι οποίο είσαι παθιασμένος και θα αγνοήσεις έναν βασικό κανόνα της επιτυχίας. 

Ο Μοναδικός σκοπός της ζωής σου, είναι αυτός που θα σε παθιάζει, θα σε ενθουσιάζει και θα σε κάνει απόλυτα ευτυχισμένο ΠΡΙΝ τον πετύχεις, ανεξάρτητα από τα όποια εμπόδια συναντήσεις.

 Αυτό είναι και το μυστικό της Αθανασίας, (αν υπάρχει μυστικό, ή μάλλον είναι, άλλο ένα, από τα μυστικά που είναι ευρέως γνωστά σε όλους), αυτό είναι το μυστικό της ύπαρξης. Αν αυτός φροντίσεις, να είναι ο Βασικός Σκοπός της ζωής σου, τον υποστηρίζεις ΜΕ ΠΑΘΟΣ, ενθουσιασμό και σθένος, είναι σχεδόν αδύνατον, να μην τον  πετύχεις. Εδώ δεν έχει να κάνει με το χάσιμο μιας προθεσμίας ή με την πτώση των πωλήσεων, αλλά με κάτι πολύ σημαντικότερο.. Το ΧΑΣΙΜΟ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΣΟΥ. Με δεδομένο φυσικά ότι έχεις ψυχή. 

Θα έλεγα πως η ζωή δεν έχει κανένα στόχο και κανένα σκοπό, πέρα από την ελευθερία, από την ίδια την ζωή της ύλης. Την ελευθερία από την φυλακή “της σπηλιάς του Σωκράτη”, ή του ολογράμματος του Matrix. 

 Ας δούμε σε αυτό το άρθρο πως να βρεις τον Σκοπό σου, σε οικονομικό ή κοινωνικό επίπεδο αλλά και πως να τον πετύχεις βήμα – βήμα. Ότι ενέργειες χρειάζεται να κάνεις, για να πετύχεις τον μεγάλο Σκοπό της Ελευθερίας σου, χρειάζεται να κάνεις και για να πετύχεις μικρότερης σημασίας σκοπούς-στόχους. Αρκεί να εναρμονίζονται με τον ΜΕΓΑΛΟ ΣΚΟΠΟ, που είναι η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΟΥ. Δηλαδή ,μπορείς να ορίσεις έναν μεγάλο οικονομικό Σκοπό, απλά φρόντισε να εναρμονίζεται με τον μεγάλο κεντρικό Σκοπό της ζωής σου.

 Ο Κύριος Σαφής Σκοπός σου, είναι συνήθως αυτός που θα σε βοηθήσει περισσότερο, από οτιδήποτε άλλο να πετύχεις, όλους τους υπόλοιπους στόχους σου. Αυτός χρειάζεται να έχει τα ακόλουθα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

·        Να είναι κάτι που θέλεις ΕΣΥ προσωπικά.

·        Η επιθυμία σου να είναι έντονη να σε παθιάζει και να σε ενθουσιάζει.

·        Να είναι ξεκάθαρος, συγκεκριμένος, μετρήσιμος, και εφικτός.

·        Επίσης πρέπει να εναρμονίζεται με τους υπόλοιπους στόχους σου.

 Το πιο φτηνό προϊόν είναι οι γνώμες των ανθρώπων. Όλοι ξέρουν να σου πουν, για το καλό σου πάντα, τι να κάνεις και τι όχι, τι να πεις και πώς να το πεις. Ειδικά αν είναι “δικοί σου” άνθρωποι και σε επηρεάζουν, καταλήγεις να κάνεις πράγματα που δεν θέλεις, να έχεις απόψεις που δεν είναι δικές σου και κατά προέκταση να ζεις, ζωή που δεν σε εκφράζει. Στα δυναμικά ύπαρξης το πρώτο δυναμικό, είναι ο εαυτός γι’ αυτό και ο κύριος Σκοπός σου θα πρέπει να είναι κάτι που το θέλεις Εσύ προσωπικά, αγνοώντας το τι θέλουν ή όχι οι υπόλοιποι. Το δικό σου ΘΕΛΩ έχει σημασία.

Η επιθυμία σου  να είναι έντονη να σε παθιάζει, να σε ενθουσιάζει

 Η επιθυμία σου να είναι τόσο έντονη, ώστε η σκέψη και μόνο ότι θα τον πετύχεις, να σε παθιάζει, να σε ενθουσιάζει και να σε κάνει ευτυχισμένο. Αυτό που θα ανακαλύψεις ότι σε κάνει ευτυχισμένο ότι σε ενθουσιάζει και μόνο που το σκέφτεσαι αυτό είναι και ο Κύριος Σκοπός της ζωής σου. Μπορεί να είναι κάτι τελείως διαφορετικό από αυτά που σου λένε ή που έχεις σκεφτεί μέχρι σήμερα. Γι’ αυτό και είναι τόσο σημαντική η άσκηση που σου δίνω πιο κάτω, για να ξεκαθαρίσεις τι Θέλεις ΕΣΥ.

Να είναι ξεκάθαρος, συγκεκριμένος, μετρήσιμος, εφικτός
 Να μπορείς να τον ορίσεις με λέξεις, να τον περιγράψεις και να τον γράφεις με τόση διαύγεια που ακόμη και ένα παιδί, όταν τον διαβάζει, να καταλαβαίνει τι ακριβώς θέλεις και να μπορεί να πει αν τον πέτυχες ή όχι. Να μπορεί να μετρηθεί και να καθοριστεί ποσοτικά. Αντί να πεις “θέλω να βγάζω πολλά λεφτά” σωστό είναι το “θέλω 100.000€ το χρόνο μέχρι μια συγκεκριμένη ημερομηνία”, αντί να πεις “θέλω να πουλάω πολλά βιβλία” το σωστό είναι “θέλω να πουλάω 30 βιβλία την ημέρα” Δηλαδή χρειάζεται να υπάρχει ξεκάθαρος αριθμός ορισμένος.

Πρέπει ο Σκοπός που θα ορίσεις, να είναι εφικτός όχι αόριστος ή εξωφρενικός ώστε να γίνει τελείως ανέφικτος. Αν μέχρι σήμερα μόλις και μετά βίας καταφέρνεις να πληρώσεις τα τρέχοντα μηνιαία έξοδά σου (800€) μην ορίσεις ως στόχο 1.000.000€ τον χρόνο, θα είναι ανέφικτος, όχι γιατί δεν θα μπορεί να πραγματοποιηθεί αλλά γιατί ΞΕΡΕΙΣ πως δεν μπορείς να τον πετύχεις. Άρα είναι αδύνατον να τον πετύχεις. 

 Θα κάνεις λοιπόν ότι μπορείς για να μην τον πετύχεις. Η σκέψη σου και η γνώμη σου, αλλά και τα συναισθήματα σου, σχετικά με την επίτευξη του Σκοπού που θα επιλέξεις, είναι καθοριστικής σημασίας για την υλοποίηση του.

Πρέπει να εναρμονίζεται με τους υπόλοιπους σκοπούς- στόχους σου

 Δεν είναι δυνατόν να θέλεις οικονομική ανεξαρτησία και να περνάς σχεδόν όλη την ημέρα στην τηλεόραση στον καναπέ ή στο τένις. Όλοι θέλουν να γίνουν εκατομμυριούχοι το ερώτημα είναι αν είσαι διατεθειμένος να κάνεις, ότι χρειάζεται και να επενδύσεις όσο χρόνο απαιτείται για να πετύχεις αυτό τον οικονομικό στόχο.

Δεν γίνεται να έχεις στόχο από την μια να είσαι υγιής, καλογυμνασμένος και οικονομικά ανεξάρτητος και ταυτόχρονα να έχεις στόχο να αποκτήσεις το δορυφορικό πανάκριβο πρόγραμμα για να παρακολουθείς άλλα 160 παγκόσμια κανάλια. Ξάπλα και υγεία δεν συμβαδίζουν. 

Δεν είναι δυνατόν αν έχεις Σκοπό να αποκτήσεις Ελευθερία και να παίρνεις ναρκωτικά, γιατί τα ναρκωτικά, τα μανιτάρια και τα ψυχοτροπικά σε αποτρέπουν βίαια από αυτό που ορίζεις ως Σκοπό. Χρειάζεται να υπάρχει μια συνάφεια, θέλησης, σκοπού και δράσης.

Τώρα Δράσε 
 Στο  πλαίσιο μιας άσκησης προεργασίας στόχων, θα φτιάξεις  μια λίστα με τα “111 θέλω”. Εδώ θα βρεις τον Μοναδικό Σκοπό της ζωής σου. Αυτόν τον Σκοπό που θα σκέφτεσαι, όλη την ημέρα, γιατί είπαμε σε προηγούμενο άρθρο “ο άνθρωπος γίνετε αυτό που σκέφτεται περισσότερο”. 

Στην παρακάτω εργασία θα εντοπίσεις αυτόν τον Σκοπό, που θα είναι η κυρίαρχη σκέψη της ζωής σου. Κάνοντας την αρχικά, αυτό που πρέπει να προσέξεις είναι πως νοιώθεις; Τα συναισθήματα σου θα σε κατευθύνουν εκεί που θέλεις να είσαι, θα καταλάβεις ότι βρήκες τον σωστό Σκοπό σου όταν νοιώσεις ενθουσιασμένος και παθιασμένος και μόνο με την σκέψη του πριν ακόμα τον γράψεις.

 Αν τυχόν δεν έχεις διαβάσει, την συγκεκριμένη άσκηση, είναι η ακόλουθη. Πάρε μερικές κόλες χαρτί. Γράψε “111 θέλω” σκοπούς-στόχους, που θέλεις να έχεις αποκτήσει, στην ζωή σου. Δεν έχει σημασία αν είναι εφικτοί ή παράλογοι, ανόητοι ή εξωφρενικοί, αρκεί να είναι ΔΙΚΑ Σου Θέλω. Επίσης πρέπει να είναι από “111 θέλω” και πάνω, όχι επαναλαμβανόμενα. Όλα τα θέλω, ξεκινούν με ένα  “Θέλω να …” είναι σε πρώτο πρόσωπο και στον παρόντα χρόνο. πχ. “Θέλω να έχω ένα αεροπλάνο” και όχι “Θα ήθελα ένα αεροπλάνο”  κάνει κατανόηση έτσι; Επίσης μην ξεχνάς το συναίσθημα που νοιώθεις όταν τα γράφεις, χρειάζεται να νοιώθεις πάθος ενθουσιασμό και χαρά.

Η Εργασία των Δέκα Στόχων

 Από την λίστα των “111 θέλω” γράψε σε ένα χαρτί έναν κατάλογο 10 στόχων που θέλεις να πετύχεις στο άμεσο μέλλον. Γράψε τους στον ενεστώτα “ζυγίζω τόσα κιλά”, “βγάζω τόσα χρήματα τον χρόνο”. Διάβασε την λίστα των 10 στόχων προσεκτικά και απάντησε στην εξής ερώτηση: Ποιος από αυτούς τους στόχους αν τον πετύχαινα αμέσως θα είχε τον μεγαλύτερο θετικό αντίκτυπο στην ζωή μου; Ποιος από αυτούς τους 10 στόχους με κάνει ευτυχισμένο (εμένα) ΤΩΡΑ; Τι με παθιάζει περισσότερο; Σχεδόν πάντα αυτός ο ένας στόχος είναι “Ο Κύριος Σαφής Στόχος Σου”. Είναι αυτός που σε κάνει να αισθάνεσαι παθιασμένος ευτυχισμένος, ενθουσιασμένος χαρούμενος, έτοιμος να κάνεις τα πάντα για να τον πετύχεις !

Ο Κύριος Σαφής Στόχος Σου, αφού τον βρήκες… ΓΡΑΨΕ ΤΟΝ

1)Γράψε οτιδήποτε μπορεί να σε βοηθήσει να τον πετύχεις. Οτιδήποτε.

2)Διάλεξε ένα ΕΎΚΟΛΟ βήμα από αυτά που έγραψες και ΚΆΝΕ ΤΟ όσο μικρό ή ασήμαντο και αν σου φαίνεται εσύ πήγαινε και ΚΑΝΕ ΤΟ.

3)Εντοπίστε ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ που δημιουργήθηκαν. Πως ένιωσες; Γράψε τα και μην ξεχνάς πως χρειάζεσαι πάθος και ευδαιμονία για την υλοποίηση του Σκοπού σου.

4)Στο χαρτί δίπλα σε αυτό το συγκεκριμένο βήμα που έκανες και αφού το ολοκληρώσεις, γράψε με μεγάλα γράμματα, την λέξη “Έγινε”

5)Διάλεξε τώρα ένα άλλο ΕΥΚΟΛΟ βήμα και κάνε τα στάδια 3-5

 Το μυστικό (κι άλλο μυστικό) είναι να κάνεις στην αρχή, ότι μπορείς πιο εύκολα, ότι σου είναι πιο απλό να γίνει για να φορτίσεις την δράση σου με μικρές επιτυχίες. ..και όταν αρχίσεις να έχεις επιτυχίες, να προχωρήσεις στα πιο δύσκολα. Έχεις ακούσει πως τρώγεται ένας ελέφαντας; Μπουκιά –μπουκιά. Βήμα –βήμα ,λοιπόν και αν αρχίζεις από τα εύκολα, για να έχεις επιτυχίες να γιορτάζεις νίκες. Ακόμη να θυμάσαι πως πρέπει να αισθάνεσαι παθιασμένος, ευτυχισμένος, χαρούμενος, ευχαριστημένος και ενθουσιασμένος σε ότι κάνεις, γιατί έτσι ξέρεις πως βρίσκεσαι στον σωστό δρόμο, στο μονοπάτι της υλοποίησης του στόχου σου και σε φέρνει ένα βήμα, πιο κοντά στον Σκοπό σου, είτε οικονομικό είτε κοινωνικό, οικογενειακό ή τον Σκοπό της ζωής σου.

Άλλωστε όταν αγαπάς αυτό που κάνεις και εδώ μιλάμε για πράξεις που σε κατευθύνουν στον Κύριο Σαφή Σκοπό της Ζωής σου, τότε δεν μπορείς παρά να είσαι ενθουσιασμένος και παθιασμένος. Μην ξεχνάς πως αυτόν τον συγκεκριμένο στόχο τον επέλεξες γιατί η υλοποίησή του, από την αρχή σου δημιουργούσε ενθουσιασμό και σε έκανε ευτυχισμένο. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερη είναι η πρόκληση ή ο στόχος τόσο μεγαλύτερο ενθουσιασμό και τόσο μεγαλύτερο πάθος απαιτεί.

 Αυτό που δημιουργεί πάθος και ενθουσιασμό μέσα σου, αποτελεί ένα στοιχείο που αποκαλύπτει το πεπρωμένο σου. Αυτό που αγαπάς, αυτό που σε παθιάζει, αποτελεί ένδειξη του ποιος πραγματικά είσαι. Μην ξεχνάς ούτε στιγμή πως  «Η Ζωή Είναι Η Πάθος Η Τίποτε Απολύτως»

 Το πάθος θα σε πάει από εκεί που είσαι, εκεί που θέλεις να πας. Αφέσου…

Τα εις εαυτόν

* Πρέπει πάντα να θυμούμαι ποια  είναι του συνόλου η φύση και ποιά η δική μου και τι σχέση έχει μ’ εκείνη και ποιο μέρος ποιου συνόλου είναι, καθώς και ότι κανείς δεν μ’ εμποδίζει να κάνω πάντα και να λέω ό,τι είναι συνεπές με την παγκόσμια φύση της οποίας είμαι ένα τμήμα.
* Του ανθρωπίνου βίου η διάρκεια είναι στιγμή, η ουσία του ρευστή, η αίσθηση αμυδρή, όλου του σώματος η σύσταση φτιαγμένη για να σαπίσει. Η ψυχή είναι στρόβιλος, η τύχη ακαθόριστη και η φήμη αόριστη. Με λίγα λόγια, του σώματος όλα ποταμός, τα της ψυχής όνειρο και αχνός, τα της ζωής πόλεμος και ξένων άφιξη και η υστεροφημία λήθη. Τι λοιπόν μπορεί να μας οδηγήσει; Ένα και μόνο η φιλοσοφία. Και τούτο σημαίνει, να έχουμε ασφαλή τον εσωτερικό μας δαίμονα από προσβολή και βλάβη, δυνατότερο από τις ηδονές και τους πόνους.
* Να μην πράττει τίποτα ασυνάρτητα, ούτε με ψευτιές και με υποκρισία και να ’ναι ανεξάρτητος από το αν θα κάνουν ή δεν θα κάνουν κάτι οι άλλοι. Επίσης, τα συμβάντα και τα μοιραία να τα παραδέχεται γιατί έρχονται από εκεί από όπου κι αυτός ήλθε. Κι επάνω απ’ όλα, τον θάνατο με ήρεμη γνώμη να τον περιμένει, όχι ως άλλο τι παρά ως διάλυση των στοιχείων από τα οποία κάθε ζώο συνίσταται. Αν λοιπόν για τα στοιχεία χωριστά δεν είναι τίποτα το φοβερό, ακατάπαυστα να μεταβάλλονται σε κάτι άλλο, γιατί να φοβάται κανείς την μεταβολή και την διάλυση του συνόλου; Είναι πράγμα φυσικό και τίποτα το κακό δεν προκαλεί η φύση.
* Υβρίζει τον εαυτό της η ψυχή του ανθρώπου προπαντός, όταν, εξ ιδίας της πρωτοβουλίας, γίνει ένα απόστημα ή σπυρί του κόσμου. Διότι το να δυσχεραίνει κανείς τα συμβαίνοντα, είναι σαν να αποστατεί από την παγκόσμιο φύση, που μέσα της περιέχονται και των άλλων οι φύσεις.
* Ύβριζε, ύβριζε τον εαυτό σου ώ ψυχή μου! Για να τιμήσεις τον εαυτό σου, δεν θα σου μένει πια καιρός. Σύντομος ο βίος του καθενός. Και σύ, σχεδόν τον έχεις περάσει χωρίς να σέβεσαι τον εαυτό σου, αλλά στις ψυχές των άλλων βάζοντας την ευτυχία σου.
 Δεν υπήρξε ποτέ κανένας που δυστύχησε επειδή δεν ήξερε τι γινόταν στων άλλων την ψυχή. Εκείνοι όμως που της δικής τους ψυχής τις κινήσεις δεν παρακολουθούν, αναγκαστικά θα δυστυχήσουν.
* Όχι μόνο πρέπει να συλλογίζεσαι ότι κάθε ημέρα καταναλώνεται η ζωή σου και λιγοστεύει το υπόλοιπό της, αλλά πρέπει επίσης να συλλογισθείς ότι και αν ζήσεις πολύ παραπάνω, μένει άδηλο αν θα σου διατηρηθεί πάντα όμοια η διάνοια, ώστε ν’ αντιλαμβάνεσαι πράγματα και την φιλοσοφική σκέψη, που τείνει στην γνώση των θείων και των ανθρωπίνων.
Γιατί, αν αρχίσεις να ξεμωραίνεσαι δεν θα σου λείψει η αναπνοή, η τροφή οι εντυπώσεις, οι ορέξεις και τα άλλα παρόμοια, αλλά πριν από τον θάνατο θα σβήσει μέσα σου η δύναμη να διοικείς τον εαυτό σου, να εξακριβώνεις ποιο είναι το καθήκον, να συνδυάζεις και να εξηγείς φαινόμενα, ακόμα και να ξέρεις αν είναι ώρα να αποσυρθείς και όσα τέτοια έχουν απόλυτη ανάγκη από σκέψη συγκεντρωμένη και γυμνασμένη.
* Πρέπει λοιπόν να βιάζεσαι όχι μόνο γιατί ολοένα πλησιάζεις στον θάνατο αλλά και διότι η δυνατότητα αντίληψης και πραγματικής παρακολούθησης των πραγμάτων, εκλείπει πρόωρα.
* Κάθε ενέργειά σου να προέρχεται από την θέλησή σου, να γίνεται με πνεύμα κοινής ωφελείας, μελετημένα και ποτέ από αντίδραση. Μην προσπαθείς να ομορφαίνεις την σκέψη σου με ψεύτικα στολίδια. Μην είσαι πολύλογος ούτε ν’ ανακατώνεσαι πολύ και σ’ όλα. Ο Θεός που είναι μέσα σου να κυβερνά αληθινόν άνδρα, ηλικιωμένο, με διάνοια πολίτου, άρχοντα που έχει τακτοποιημένα τα δικά του και θέση πολεμιστή που περιμένει έτοιμος το σύνθημα της αποχωρήσεως και ούτε όρκους χρειάζεται ούτε μαρτυρίες άλλων. Εσωτερικά ατάραχος δεν αισθάνεται ανάγκη από ξένες βοήθειες δεν ζητεί από άλλους την ησυχία του. Όρθιος λοιπόν πρέπει να στέκεσαι και όχι να σε ορθώνουν άλλοι.
* Αν εκτελείς εκείνα που απαιτεί η κάθε στιγμή, ακολουθώντας τον ορθό λόγο μ’ επιμέλεια, με θάρρος με καλή θέληση και χωρίς πάρεργα, τότε κρατείς τον δαίμονα του εαυτού σου διαρκώς αγνό, ωσάν να επρόκειτο αμέσως να τον επιστρέψεις.
* Οι άνθρωποι αναζητούν τόπους για απόσυρση, εξοχές και παραλίες και όρη και εσύ πολλάκις βρέθηκες να τα λαχταράς. Όλα αυτά όμως είναι χρήσιμα μόνον εις τους ανόητους, αφού εσύ μπορείς όποια στιγμή θελήσεις ν’ αποτραβηχτείς στον εαυτό σου. Γιατί πουθενά δεν είναι πιο ήσυχα και αμέριμνα για τον άνθρωπο παρά μέσα στην ίδια του την ψυχή και ιδίως για εκείνους που έχουν εύτακτο τον εσωτερικό τους κόσμο ώστε όταν τον κοιτάζουν καταλαμβάνονται από μεγάλη γαλήνη. Και ως τέτοια εννοώ την αρμονία. Συχνά δίνε λοιπόν τού εαυτού σου, τού είδους αυτού την απομόνωση και ανανέωσέ τον.
* Την ύπαρξή σου έλαβες ως μέρος ενός συνόλου. Θα εξαφανισθείς αργότερα μέσα σ’ εκείνο που σε γέννησε. Ή μάλλον θα μεταβληθείς και θ’ αναληφθείς στον λόγο που σε δημιούργησε.
* Οικειοθελώς παραδόσου εις την Κλωθώ και άφησέ την να σε πλέξει μαζί με όσα και όποια πράγματα θέλει.
* Όλα είναι εφήμερα και οι μνημονεύοντες και οι μνημονευόμενοι.
* Δεν είναι κακό ότι τα πράγματα μεταβάλλονται ούτε καλό ότι κάποια αποκτούν ύπαρξη από την μεταβολή.
* Να θεωρείς τον εαυτό σου άξιο για κάθε λόγο, για κάθε έργο που είναι σύμφωνο με την φύση σου. Και να μη σε απασχολούν άλλων λόγια και μομφές που ίσως επακολουθήσουν. Αλλ’ αν αυτό που έκαμες ή είπες είναι καλό, να μη χαμηλώνεις ποτέ την δική σου αξία. Όλα αυτά γύρω σου λοιπόν να μην τα κοιτάζεις παρά τράβα τον ίσιο δρόμο κατά την φύση την δική σου και παγκόσμια. Και των δύο ο δρόμος είναι ένας και ο αυτός.
* Προσευχή των Αθηναίων: «Βρέξε, βρέξε φίλε Θεέ Ζεύ, στα χωράφια των Αθηναίων και στις πεδιάδες». Ή να μην προσεύχεσαι ποτέ ή να το κάνεις έτσι απλά και ανοιχτόκαρδα.
* Τα πράγματα καθεαυτά ούτε στο παραμικρό δεν θίγουν την ψυχή ούτε μπορούν να την πλησιάσουν, ούτε μπορούν να προκαλέσουν μεταβολή ή κίνησή της. Η ίδια μεταβάλλει τον εαυτό της και του δίνει κίνηση τα δε εξωτερικά, τα κάνει να είναι, όσο την αφορά σύμφωνα με τα δικά της δεδομένα.
* Ποταμός τα συμβάντα και ρέμα ορμητικό ο χρόνος. Μόλις φάνηκε κάτι και είναι ήδη περασμένο κι’ άλλο περνά και άλλο έρχεται.
* Ψυχούλα είσαι που κουβαλάς νεκρό.
* Εμείς ζούμε για μία στιγμή, μόνο μετά να ξεχαστούμε σε μία τέλεια άγνοια. 
* Δες πόσοι έχουν περάσει την ζωή τους σε μίση, πάθη, υποψίες… και τώρα είναι νεκροί, είναι μόνο στάχτη.
* Από την ζωή του ανθρώπου η διάρκεια είναι ένα σημείο αλλά η ουσία ξεφεύγει, όλα τα σώματα είναι προκαθορισμένα να καταστραφούν, και η ψυχή αβέβαιη και η φήμη άγνωστη. Σε έναν κόσμο που όλα τα υλικά σώματα είναι σαν ένα ποτάμι, και όλα τα ψυχικά και πνευματικά σαν ένα όνειρο, άυλο, η ζωή είναι ένας πόλεμος και η μετά θάνατον φήμη είναι κάτι που θα ξεχαστεί.
* Όλα υπάρχουν για να πεθάνουν.
* Η διάρκεια της ζωής κάποιου δεν έχει σημασία.

Για τον Μάρκο Αυρήλιο, ο θάνατος ήταν θεμιτός, επειδή έβαζε ένα τέλος σε όλες τις επιθυμίες.
  
Μάρκος Αυρήλιος Αντωνίνος Αύγουστος (πολλές φορές επονομαζόμενος και «Σοφός», 26 Απριλίου, 121 – 17 Μαρτίου, 180) ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας από το 161 μέχρι τον θάνατο του, το 180. Ήταν ο τελευταίος από τους τελευταίους πέντε καλούς Αυτοκράτορες (Νέρβας, Τραϊανός, Αδριανός, Αντωνίνος, Μάρκος Αυρήλιος) και θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς στωικούς φιλοσόφους. Η βασιλεία του χαρακτηρίζεται από πολέμους στην Ασία απέναντι στην επανακάμπτουσα Παρθική Αυτοκρατορία και με τις γερμανικές φυλές στη Γαλατία και τον Δούναβη, ενώ σημειώθηκε και μία στάση εναντίον του, στην Ανατολή, από τον Αβίδιο Κάσσιο, η οποία απέτυχε.
Ενώ ήταν στις εκστρατείες μεταξύ του 170 και του 180, ο Μάρκος Αυρήλιος έγραψε «Τα Εις Εαυτόν» στα ελληνικά ως πηγή για τη βελτίωση του χαρακτήρα και του πνεύματός του. Ο Μάρκος Αυρήλιος ήταν ιερέας στη Ρώμη και παθιασμένος πατριώτης. Είχε λογικό μυαλό και ήταν υποστηρικτής και αντιπρόσωπος του Στωικισμού και της Στωικής Φιλοσοφίας. Τα «Εις Εαυτόν» θεωρείται εξαιρετικό έργο, κλασσικό παράδειγμα της στωικής φιλοσοφίας.
Ακόμη και σήμερα θεωρείται ως έργο μνημείο για μια διακυβέρνηση με γνώμονα το καθήκον και την εξυπηρέτηση του συνόλου. Λέγεται πως δεν σκόπευε ο στωικός αυτοκράτωρ να το δημοσιεύσει, γιατί δεν πίστευε στην υστεροφημία
Το βιβλίο τυπώθηκε το 1558 στην Ζυρίχη, από ένα χειρόγραφο που τώρα έχει χαθεί. Το μοναδικό σωζόμενο αντίτυπο βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του Βατικανού. Η σημασία του θανάτου ήταν πολύ βασική στη φιλοσοφία του Μάρκου Αυρήλιου. Δεν πίστευε στη μετά θάνατο ζωή.

Εξ ορισμού ανήκει στην ευρύτερη περιοχή της στωικής ηθικής, αφομοιωμένης όμως και εφαρμοσμένης σε προσωπικό επίπεδο. Επαυξάνοντας έτσι την αξία του, η οποία μπορεί να μετρηθεί σήμερα σε τρία τουλάχιστον κρίσιμα κεφάλαια: ιδεολογίας, σύνταξης και γλώσσας.
Ιδεολογικά εξέχει ο ρυθμιστικός ρόλος που αποδίδεται στο ηγεμονικόν μέρος της ψυχής, το οποίο αντιστοιχεί λίγο-πολύ στο λογιστικόν της πλατωνικής θεωρίας. Με τη διαφορά ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ανθρώπινος λογισμός εντάσσεται στο σύστημα μιας συμπαντικής, έλλογης Φύσης, η οποία δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια για μεταφυσική θεολογία, αποκλείοντας έτσι και τη μεταθανάτια ανθρώπινη αθανασία.
Από συντακτική άποψη Τα εις εαυτόν του Μάρκου Αυρηλίου παρουσιάζουν ξεχωριστό ενδιαφέρον, στον βαθμό που σπανίως προσφεύγουν στο πρώτο πρόσωπο, όπως θα περίμενε κανείς. Προκρίνοντας έναν ευφάνταστο ρητορικό ελιγμό μεταξύ δεύτερου και τρίτου προσώπου. Αποτέλεσμα: το υποκείμενο «εγώ» διακριτικά υποχωρεί στο «συ» και στο «άλλος», ανοίγοντας έτσι τον «υποκριτικό» ορίζοντα του επικοινωνιακού διαλόγου.
Τέλος, σε επίπεδο γλώσσας το κατόρθωμα του Μάρκου Αυρηλίου είναι πράγματι αξιοζήλευτο. Οχι μόνον επειδή ένας ρωμαίος, αυτοκρατορικός στοχαστής, προκρίνει την ελληνική γλώσσα, για να εκφραστεί σε προσωπικό επίπεδο. Αλλά γιατί ξέρει να τη χειρίζεται με μοναδικό τρόπο: εύστοχα, ευλύγιστα, με ενάργεια, συνδυάζοντας έξυπνα τη μεταφορά με την κυριολεξία, συχνά και με μια γενναία δόση ειρωνείας. Που πάει να πει: μεγάλος πειρασμός για τη μετάφραση και τον μεταφραστή. Αναζητήστε το στις εκδόσεις ΘΥΡΑΘΕΝ και δεν προτείνω να το συγκρίνετε με τους σημερινούς κυβερνώντες γιατί θα απογοητευτείτε οικτρά.

Επισκέφθηκε την Αθήνα, ανακηρύσσοντας τον εαυτό του προστάτη της Φιλοσοφίας. Ο Μάρκος Αυρήλιος διδάχθηκε από μερικούς από τους καλύτερους διανοούμενους της εποχής του. Ο Ευφωρίων τον δίδαξε λογοτεχνία, ο Γέμινος, το δράμα, ο Άνδρων, τη Γεωμετρία, ο Κάνινος Κέλερ καί ο Ηρώδης ο Αττικός την ελληνική ρητορική. Ο Αλέξανδρος ο Κοτιαίος τον δίδαξε την Ελληνική γλώσσα καί ο Μάρκος Κορνήλος Φρόντο τη Λατινική γλώσσα.
Λόγω τις σχέσης του Μάρκου Αυρήλιου με τον Φρόντο, σήμερα έχουμε πολλές πληροφορίες για την εποχή και τη βασιλεία του Αντωνίνου. Μέσα από αυτά τα γράμματα φάνηκε ότι ο Μάρκος Αυρήλιος ήταν έξυπνος, σοβαρός και εργατικός νέος. Επίσης δείχνουν και το ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον του μελλοντικού αυτοκράτορα για τη φιλοσοφία. Δείχνοντας ανυπομονησία για τα ατέλειωτα μαθήματα των Ελληνικών και των Λατινικών, έγινε υποστηρικτής των «Διατριβών» του Επίκτητου του Ιεραπολίτη, ενός σημαντικού ηθικού φιλοσόφου της Στωικής Φιλοσοφικής Σχολής.
Ο Μάρκος Αυρήλιος πέθανε στις 17 Μαρτίου του 180 μ.κ.ε. στην πόλη της Βιντιμπόνα (σημερινή Βιέννη), και ο γιος και διάδοχός του Κόμμοδος, ήταν μαζί του. Θεοποιήθηκε και οι στάχτες μεταφέρθηκαν πίσω στη Ρώμη, και έμειναν στο Μαυσωλείο του Αδριανού (σημερινό Καστέλ Σαν Άντζελο) μέχρι την καταστροφή της Ρώμης από τους Βησιγότθους το 410. Οι εκστρατείες του εναντίον των γερμανικών φυλών και των Σαρμάτων μνημονεύτηκαν από μία στήλη και έναν ναό που φτιάχτηκε προς τιμήν τους.
Ο Μάρκος Αυρήλιος έκανε τον γιο και διάδοχό του Κόμμοδο, Καίσαρα το 166 και συναυτοκράτορα το 177, παρόλο που η απόφασή του ήταν εξαιρετικά ατυχής. Η απόφαση του να σταματήσει την διαδοχή μέσω των υιοθεσιών υπήρξε αντικείμενο κριτικής από τους μετέπειτα ιστορικούς, επειδή ο Κόμμοδος υπήρξε ένας κακός αυτοκράτορας, στρατηγός και εγωιστής με ψυχονευρωτικά προβλήματα. Ο θάνατος του Μάρκου Αυρήλιου θεωρείται από πολλούς ως το τέλος της περίφημης Ρωμαϊκής Ειρήνης (Pax Romana). Η απόφαση του να βάλει τον Κόμμοδο ως διάδοχό του ήταν μάλλον λόγω της απουσίας ικανών διαδόχων και της προσπάθειας του να αποφύγει η αυτοκρατορία εμφύλιους πολέμους διαδοχής.
Ο ιστορικός Μάικλ Γκραντ στο βιβλίο του The Climax of Rome (1968) λέει όσον αφορά τον Κόμμοδο, «η νεανική του ζωή ήταν τόσο απογοητευτική και μη-παραδοσιακή, που η καταστροφή ήταν πραγματικά αναπόφευκτη. Αλλά εάν ο Μάρκος Αυρήλιος το ήξερε ή όχι είναι άγνωστο, διότι εάν απέρριπτε το δικαίωμα του γιου του να γίνει αυτοκράτορας και έβαζε κάποιον άλλο, αυτό πιθανόν θα οδηγούσε σε εμφύλιο πόλεμο διαδοχής, και θα ήταν καταστροφικό για μελλοντικές διαδοχές». Έτσι υπολογίζουμε ότι ο Μάρκος Αυρήλιος επέλεξε τον γιο του ως διάδοχο, ώστε να αποφύγει έναν μελλοντικό εμφύλιο πόλεμο ή ίσως όχι;

 (Μάρκος Αυρίλιος)

Che fece .... il gran rifiuto

Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα

που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι

να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος τό ‘χει

έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα

πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.

Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Aν ρωτιούνταν πάλι,

όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει

εκείνο τ’ όχι — το σωστό —  εις όλην την ζωή του.  

 (Κωνσταντίνος Καβάφης)

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά,

μπόρεσα να καταλάβω ότι,

ο συναισθηματικός πόνος και η θλίψη απλώς με

προειδοποιούσαν να μη ζω ενάντια

στην αλήθεια της ζωής μου.

Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε

ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά,

κατάλαβα σε τι δύσκολη θέση ερχόταν κάποιος,

όταν του επέβαλα τις επιθυμίες μου.

Και όταν μάλιστα δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή

και ούτε ήταν έτοιμος ο άνθρωπος,

ακόμα και αν αυτός ήμουν εγώ.

Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά,

έπαψα να λαχταρώ για μια άλλη ζωή

και έβλεπα γύρω μου ότι τα πάντα μου έλεγαν

να μεγαλώσω.

Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε

ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά,

κατάλαβα ότι σε κάθε περίσταση ήμουν στο κατάλληλο μέρος

και πάντα στην κατάλληλη στιγμή.

Αυτό με έκανε να γαληνέψω.

Σήμερα, ξέρω ότι αυτό το λέμε

ΑΛΗΘΕΙΑ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά,

έπαψα να στερούμαι τον ελεύθερο χρόνο μου και

να κάνω μεγαλόπνοα σχέδια για το μέλλον.

Σήμερα, κάνω μόνο ότι μου αρέσει και με γεμίζει χαρά,

o,τι αγαπώ και κάνει την καρδιά μου να γελά.

Με το δικό μου τρόπο και με τους δικούς μου ρυθμούς.

Σήμερα, ξέρω ότι αυτό το λέμε

ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά,

απελευθερώθηκα από ότι δεν ήταν υγιεινό για μένα.

Από φαγητά, άτομα, πράγματα, καταστάσεις και

οτιδήποτε με απομάκρυνε από τον εαυτό μου.

Παλιά, αυτό το έλεγα "υγιή εγωισμό".

Σήμερα, ξέρω ότι αυτό το λέμε

ΑΥΤΑΓΑΠΗ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά,

έπαψα να έχω πάντα δίκιο. Έτσι έσφαλα πολύ λιγότερο.

Σήμερα, ξέρω ότι αυτό το λέμε

ΑΠΛΟΤΗΤΑ

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά,

αρνήθηκα να συνεχίσω να ζω στο παρελθόν μου

και να ανησυχώ για το μέλλον μου.

Τώρα ζω κάθε μέρα την κάθε στιγμή

που ξέρω ότι ΟΛΑ συμβαίνουν.

Σήμερα, ξέρω ότι αυτό το λέμε

ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά,

συνειδητοποίησα ότι, οι σκέψεις μου με έκαναν

ένα άτομο μίζερο και άρρωστο.

Όταν επικαλέστηκα την δύναμη της καρδιάς μου,

η λογική μου βρήκε ένα πολύτιμο σύμμαχο.

Σήμερα, αυτό το λέω

ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά,

κατάλαβα ότι, δεν πρέπει να φοβόμαστε

τις αντιπαραθέσεις, τις συγκρούσεις και οποιαδήποτε

προβλήματα αντιμετωπίζουμε

με τον εαυτό μας ή με τους άλλους.

Αυτό το λέμε

ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ.

Ξέρω ότι από τις εκρήξεις στο Σύμπαν

γεννιούνται νέα αστέρια.

Σήμερα ξέρω ότι,

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ. 

 (Charlie Chaplin)

Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

ΠΡΟΟΙΜΙΟ
 

Επειδή η αναγνώριση της αξιοπρέπειας, που είναι σύμφυτη σε όλα τα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας, καθώς και των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων τους αποτελεί το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο.

Επειδή η παραγνώριση και η περιφρόνηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου οδήγησαν σε πράξεις βαρβαρότητας, που εξεγείρουν την ανθρώπινη συνείδηση, και η προοπτική ενός κόσμου όπου οι άνθρωποι θα είναι ελεύθεροι να μιλούν να πιστεύουν, λυτρωμένοι από τον τρόμο και την αθλιότητα, έχει διακηρυχθεί ως η πιο υψηλή επιδίωξη του ανθρώπου.

Επειδή, με τον Καταστατικό Χάρτη, οι λαοί των Ηνωμένων Εθνών διακήρυξαν και πάλι την πίστη τους στα θεμελιακά δικαιώματα του ανθρώπου, στην αξιοπρέπεια και την αξία της ανθρώπινης προσωπικότητας, στην ισότητα δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών, και διακήρυξαν πως είναι αποφασισμένοι να συντελέσουν στην κοινωνική πρόοδο και να δημιουργήσουν καλύτερες συνθήκες ζωής στα πλαίσια μιας ευρύτερης ελευθερίας.

Επειδή τα κράτη μέλη ανέλαβαν την υποχρέωση να εξασφαλίσουν, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, τον αποτελεσματικότερο σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιακών ελευθεριών σε όλο τον κόσμο. Επειδή η ταυτότητα αντιλήψεων ως προς τα δικαιώματα και τις ελευθερίες αυτές έχει εξαιρετική σημασία για να εκπληρωθεί πέρα ως πέρα αυτή η υποχρέωση.

 Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ
 Διακηρύσσει ότι η παρούσα Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αποτελεί το κοινό ιδανικό στο οποίο πρέπει να κατατείνουν όλοι οι λαοί και όλα τα έθνη, έτσι ώστε κάθε άτομο και κάθε όργανο της κοινωνίας, με τη διακήρυξη αυτή διαρκώς στη σκέψη, να καταβάλλει, με τη διδασκαλία και την παιδεία, κάθε προσπάθεια για να αναπτυχθεί ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των ελευθεριών αυτών, και να εξασφαλιστεί προοδευτικά, με εσωτερικά και διεθνή μέσα, η παγκόσμια και αποτελεσματική εφαρμογή τους, τόσο ανάμεσα στους λαούς των ίδιων των κρατών μελών όσο και ανάμεσα στους πληθυσμούς χωρών που βρίσκονται στη δικαιοδοσία τους.

 ΑΡΘΡΟ 1
 Ολοι οι άνθρωποι γεννιούνται και ίσοι στην αξιοπρέπεια και στα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογικοί και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.

 ΑΡΘΡΟ 2
 Κάθε άνθρωπος δικαιούται να επικαλείται όλα τα δικαιώματα και όλες τις ελευθερίες που προκηρύσσει η παρούσα Διακήρυξη, χωρίς καμιά απολύτως διάκριση, ειδικότερα ως προς τη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τις θρησκείες, τις πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική καταγωγή, την περιουσία τη γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση. Δεν θα μπορεί ακόμα να γίνεται καμιά διάκριση εξαιτίας του πολιτικού, νομικού ή διεθνούς καθεστώτος της χώρας από την οποία προέρχεται κανείς, είτε πρόκειται για χώρα ή εδαφική περιοχή ανεξάρτητη, υπό κηδεμονία ή υπεξούσια ή που βρίσκεται υπό οποιανδήποτε άλλον περιορισμό κυριαρχίας.

 ΑΡΘΡΟ 3
 Κάθε άτομο έχει δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την προσωπική του ασφάλεια.

 ΑΡΘΡΟ 4
 Κανείς δεν επιτρέπεται να ζει υπό το καθεστώς δουλείας, ή μερικής, η δουλεία και το δουλεμπόριο υπο οποιαδήποτε μορφή απαγορεύονται.

 ΑΡΘΡΟ 5
 Κανείς δεν επιτρέπεται να υποβάλλεται σε βασανιστήρια ούτε σε ποινή ή μεταχείριση σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική.

 ΑΡΘΡΟ 6
 Καθένας, όπου κι αν βρίσκεται, έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της νομικής του προσωπικότητας.

 ΑΡΘΡΟ 7
 Ολοι είναι ίσοι απέναντι στο νόμο και έχουν δικαίωμα σε ίση προστασία του νόμου, χωρίς καμιά απολύτως διάκριση. Ολοι έχουν δικαίωμα σε ίση προστασία από κάθε διάκριση που θα παραβίαζε την παρούσα Διακήρυξη και από κάθε πρόκληση για μια τέτοια δυσμενή διάκριση.

 ΑΡΘΡΟ 8
 Καθένας έχει δικαίωμα να ασκεί αποτελεσματικά ένδικα μέσα στα αρμόδια εθνικά δικαστήρια κατά των πράξεων που παραβιάζουν τα θεμελιακά δικαιώματα τα οποία του αναγνωρίζουν το Σύνταγμα και ο νόμος.

 ΑΡΘΡΟ 9
 Κανείς δεν μπορεί να συλλαμβάνεται, να κρατείται ή να εξορίζεται αυθαίρετα.

 ΑΡΘΡΟ 10
 Καθένας έχει το δικαίωμα, με πλήρη ισότητα, να εκδικάζεται η υπόθεση του δίκαια και δημόσια, από δικαστήριο ανεξάρτητο και αμερόληπτο, που θα αποφασίσει είτε για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του είτε, σε περίπτωση ποινικής διαδικασίας, για το βάσιμο της κατηγορίας που στρέφεται εναντίον του.

 ΑΡΘΡΟ 11
 1. Κάθε κατηγορούμενος για ποινικό αδίκημα πρέπει να θεωρείται αθώος, ωσότου διαπιστωθεί η ενοχή του σύμφωνα με τον νόμο, σε ποινική δίκη, κατά την οποία θα του έχουν εξασφαλιστεί όλες οι απαραίτητες για την υπεράσπισή του εγγυήσεις.
 2. Κανείς δεν θα καταδικάζεται για πράξεις ή παραλείψεις που, κατά τον χρόνο που τελέστηκαν, δεν συνιστούσαν αξιόποινο αδίκημα κατά το εσωτερικό ή το διεθνές δίκαιο. Επίσης, δεν επιβάλλεται ποινή βαρύτερη από εκείνη που ίσχυε κατά τον χρόνο που τελέστηκε η αξιόποινη πράξη.

 ΑΡΘΡΟ 12
 Κανείς δεν επιτρέπεται να υποστεί αυθαίρετες επεμβάσεις στην ιδιωτική του ζωή, την οικογένεια, την κατοικία ή την αλληλογραφία του, ούτε προσβολές της τιμής και της υπόληψης του. Καθένας έχει το δικαίωμα να τον προστατεύουν οι νόμοι από επεμβάσεις και προσβολές αυτού του είδους.

 ΑΡΘΡΟ 13
 1. Καθένας έχει το δικαίωμα να κυκλοφορεί ελεύθερα και να εκλέγει τον τόπο της διαμονής του στο εσωτερικό ενός κράτους.
 2. Καθένας έχει το δικαίωμα να εγκαταλείπει οποιαδήποτε χώρα, ακόμα και τη δική του, και να επιστρέφει σ' αυτή.

 ΑΡΘΡΟ 14
 1. Κάθε άτομο που καταδιώκεται έχει το δικαίωμα να ζητά άσυλο και να του παρέχεται άσυλο σε άλλες χώρες.
 2. Το δικαίωμα αυτό δεν μπορεί κανείς να το επικαλεστεί, σε περίπτωση δίωξης για πραγματικό αδίκημα του κοινού ποινικού δικαίου ή για ενέργειες αντίθετες προς τους σκοπούς και τις αρχές του ΟΗΕ.

 ΑΡΘΡΟ 15
 1. Καθένας έχει το δικαίωμα μιας ιθαγένειας.
 2. Κανείς δεν μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιθαγένεια του ούτε το δικαίωμα να αλλάξει ιθαγένεια.

 ΑΡΘΡΟ 16
 1. Από τη στιγμή που θα φτάσουν σε ηλικία γάμου, ο άνδρας και η γυναίκα, χωρίς κανένα περιορισμό εξαιτίας της φυλής, της εθνικότητας ή της θρησκείας, έχουν το δικαίωμα να παντρεύονται και να ιδρύουν οικογένεια. Και οι δύο έχουν ίσα δικαιώματα ως προς τον γάμο, κατά τη διάρκεια του γάμου και κατά τη διάλυση του.
 2. Γάμος δεν μπορεί να συναφθεί παρά μόνο με ελεύθερη και πλήρη συναίνεση των μελλονύμφων.
 3. Η οικογένεια είναι το φυσικό και βασικό στοιχείο της κοινωνίας και έχει το δικαίωμα της προστασίας από την κοινωνία και το κράτος.

 ΑΡΘΡΟ 17
 1. Κάθε άτομο, μόνο του ή με άλλους, έχει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.
 2. Κανείς δεν μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιδιοκτησία του.

 ΑΡΘΡΟ 18
 Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας, στο δικαίωμα αυτό περιλαμβάνεται η ελευθερία για την αλλαγή θρησκείας ή πεποιθήσεων, όπως και η ελευθερία να εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία του ή τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, μόνος ή μαζί με άλλους, δημόσια ή ιδιωτικά, με τη διδασκαλία, την άσκηση, τη λατρεία και την τέλεση θρησκευτικών τελετών.

 ΑΡΘΡΟ 19
 Καθένας έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης, που σημαίνει το δικαίωμα να μην υφίσταται δυσμενείς συνέπειες για τις γνώμες του, και το δικαίωμα να αναζητεί, να παίρνει και να διαδίδει πληροφορίες και ιδέες με οποιοδήποτε μέσο έκφρασης, και από όλο τον κόσμο.

 ΑΡΘΡΟ 20
 1. Καθένας έχει το δικαίωμα να συνέρχεται και να συνεταιρίζεται ελεύθερα και για ειρηνικούς σκοπούς.
 2. Κανείς δεν μπορεί να υποχρεωθεί να συμμετέχει σε ορισμένο σωματείο.

 ΑΡΘΡΟ 21
 1. Καθένας έχει το δικαίωμα να συμμετέχει στη διακυβέρνηση της χώρας του, άμεσα ή έμμεσα, με αντιπροσώπους ελεύθερα εκλεγμένους.
 2. Καθένας έχει το δικαίωμα να γίνεται δεκτός, υπό ίσους όρους, στις δημόσιες υπηρεσίες της χώρας του.
 3. Η λαϊκή θέληση είναι το θεμέλιο της κρατικής εξουσίας, η θέληση αυτή πρέπει να εκφράζεται με τίμιες εκλογές, οι οποίες πρέπει να διεξάγονται περιοδικά, με καθολική, ίση και μυστική ψηφοφορία, ή με αντίστοιχη διαδικασία που να εξασφαλίζει την ελευθερία της εκλογής.

 ΑΡΘΡΟ 22
 Κάθε άτομο, ως μέλος του κοινωνικού συνόλου, έχει δικαίωμα κοινωνικής προστασίας, η κοινωνία, με την εθνική πρωτοβουλία και τη διεθνή συνεργασία, ανάλογα πάντα με την οργάνωση και τις οικονομικές δυνατότητες κάθε κράτους, έχει χρέος να του εξασφαλίσει την ικανοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων που είναι απαραίτητα για την αξιοπρέπεια και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.

 ΑΡΘΡΟ 23
 1. Καθένας έχει το δικαίωμα να εργάζεται και να επιλέγει ελεύθερα το επάγγελμα του, να έχει δίκαιες και ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας και να προστατεύεται από την ανεργία.
 2. Ολοι, χωρίς καμιά διάκριση, έχουν δικαίωμα ίσης αμοιβής για ίση εργασία.
 3. Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα δίκαιης και ικανοποιητικής αμοιβής, που να εξασφαλίζει σ' αυτόν και την οικογένειά του συνθήκες ζωής άξιες στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η αμοιβή της εργασίας, αν υπάρχει, πρέπει να συμπληρώνεται με άλλα μέσα κοινωνικής προστασίας.
 4. Καθένας έχει το δικαίωμα να ιδρύει μαζί με άλλους συνδικάτα και να συμμετέχει σε συνδικάτα για την προάσπιση των συμφερόντων του.

 ΑΡΘΡΟ 24
 Καθένας έχει το δικαίωμα στην ανάπαυση, σε ελεύθερο χρόνο, και ιδιαίτερα, σε λογικό περιορισμό του χρόνου εργασίας και σε περιοδικές άδειες με πλήρεις αποδοχές.

 ΑΡΘΡΟ 25
 1. Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένεια του υγεία και ευημερία, και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη, όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες. Εχει ακόμη το δικαίωμα σε ασφάλιση για την ανεργία, την αρρώστια, την αναπηρία, τη χηρεία, τη γεροντική ηλικία, όπως και για όλες τις άλλες περιπτώσεις που στερείται τα μέσα της συντήρησης του, εξαιτίας περιστάσεων ανεξάρτητων από τη θέληση του.
 2. Η μητρότητα και η παιδική ηλικία έχουν δικαίωμα ειδικής μέριμνας και περίθαλψης. Όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα αν είναι νόμιμα ή εξώγαμα, απολαμβάνουν την ίδια κοινωνική προστασία.

 ΑΡΘΡΟ 26
 1. Καθένας έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται δωρεάν, τουλάχιστον στη στοιχειώδη και βασική βαθμίδα της. Η στοιχειώδης εκπαίδευση είναι υποχρεωτική. Η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να είναι εξασφαλισμένη για όλους. Η πρόσβαση στην ανώτατη παιδεία πρέπει να είναι ανοικτή σε όλους, υπό ίσους όρους, ανάλογα με τις ικανότητες τους.
 2. Η εκπαίδευση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και στην ενίσχυση του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιακών ελευθεριών. Πρέπει να προάγει την κατανόηση, την ανεκτικότητα και τη φιλία ανάμεσα σε όλα τα έθνη και σε όλες τις φυλές και τις θρησκευτικές ομάδες, και να ευνοεί την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των Ηνωμένων Εθνών για τη διατήρηση της Ειρήνης.

 ΑΡΘΡΟ 27
 1. Καθένας έχει το δικαίωμα να συμμετέχει ελεύθερα στην πνευματική ζωή της κοινότητας, να χαίρεται τις καλές τέχνες και να μετέχει στην επιστημονική πρόοδο και στα αγαθά της.
 2. Καθένας έχει το δικαίωμα να προστατεύονται τα ηθικά και υλικά συμφέροντα του που απορρέουν από κάθε είδους επιστημονική, λογοτεχνική ή καλλιτεχνική παραγωγή του.

 ΑΡΘΡΟ 28
 Καθένας έχει το δικαίωμα να επικρατεί μια κοινωνική και διεθνής τάξη, μέσα στην οποία τα δικαιώματα και οι ελευθερίες που προκηρύσσει η παρούσα Διακήρυξη να μπορούν να πραγματώνονται σε όλη τους την έκταση.

 ΑΡΘΡΟ 29
 1. Το άτομο έχει καθήκοντα απέναντι στην κοινότητα, μέσα στα πλαίσια της οποίας και μόνο είναι δυνατή η ελεύθερη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
 2. Στην άσκηση των δικαιωμάτων του και στην απόλαυση των ελευθεριών του κανείς δεν υπόκειται παρά μόνο στους περιορισμούς που ορίζονται από τους νόμους, με αποκλειστικό σκοπό να εξασφαλίζεται η αναγνώριση και ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των άλλων, και να ικανοποιούνται οι δίκαιες απαιτήσεις της ηθικής, της δημόσιας τάξης και του γενικού καλού, σε μια δημοκρατική κοινωνία.
 3. Τα δικαιώματα αυτά και οι ελευθερίες δεν μπορούν, σε καμιά περίπτωση, να ασκούνται αντίθετα προς τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών.

 ΑΡΘΡΟ 30
 Καμιά διάταξη της παρούσας Διακήρυξης δεν μπορεί να ερμηνευθεί ότι παρέχει σε ένα κράτος, σε μια ομάδα ή σε ένα άτομο οποιοδήποτε δικαίωμα να επιδίδεται σε ενέργειες ή να εκτελεί πράξεις που αποβλέπουν στην άρνηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που εξαγγέλλονται σ' αυτήν.

10 Δεκεμβρίου 1948

Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

Κι ο θάνατος δεν θα ‘χει εξουσία

Κι ο θάνατος δεν θα ‘χει εξουσία.

Γυμνοί οι νεκροί στον άνεμο και το γερτό φεγγάρι

Με τον άνθρωπο θα σμίξουνֹ

‘Οταν γλυφτούν τα κόκκαλα τους

και τα γλυμμένα κόκκαλα χαθούν,

Θα ‘χουν αστέρια σε αγκώνα και ποδάριֹ

Αν και τρελοί, θα συνεφέρουν,

Αν θαλασσόπνιχτοιν θ’ αναδυθούν,

Αν κι εραστές χαμένοι αυτοί, δεν θα χαθεί η αγάπηֹ

Κι ο θάνατος δεν θα ‘χει εξουσία.

Κι ο θάνατος δεν θα ‘χει εξουσία.

Κάτω απ’ τις δίνες τις θαλάσσης

Χρόνια χωμένοι αυτοί, θάνατο ανεμόδαρτο δεν θα ‘βρουνֹ

Σε μέγκενη στριμμένοι, με τους τένοντες λυμένους,

Παιδεμένοι σε τροχό, δεν θα τσακίσουνֹ

Στα χέρια τους η πίστη θ’ ανοίξει

Και μονόκερα στοιχειά θα τους ξεσκίσουν,

Κουρελιασμένοι ολόκληροι, και δεν θα σπάσουνֹ

Κι ο θάνατος δεν θα ‘χει εξουσία.

Κι ο θάνατος δεν θα ‘χει εξουσία.

Ας πάψουν πια να σκούζουν στ’ αυτιά τους οι γλάροι

Και στις ακτές τα κύματα να σκάζουν άγριαֹ

Λουλούδι όπου ξεμύτισε μην ξεμυτίσει πια

Να υψώσει το κεφάλι του στους χτύπους της βροχής.

Αν και τρελοί, αν και νεκροί σαν τ’ άψυχα καρφιά,

Κεφάλια σημαδιών αυτοί, χτυπούν με μαργαρίτεςֹ

Χτυπούν τον ήλιο, όσο που να ξεκαρφωθείֹ

Κι ο θάνατος δεν θα ‘χει πια εξουσία.

(Thomas Dylan)